Fractievorming in het Europees Parlement
Nog maar iets meer dan een week en dan zijn de Europese verkiezingen. Vorige week was het eerste grote televisiedebat, over belangrijke thema’s als klimaat en vluchtelingen. Dat soort debatten zijn voor veel mensen een aankondiging: de verkiezingen komen er nu echt aan. Op wie kun je stemmen, met wie werken partijen samen en hoe zat het ook alweer met fracties in het Europees Parlement? In deze blog probeer ik daar iets meer duidelijkheid over te geven.
Bij verkiezingen voor de Tweede Kamer en bijvoorbeeld de gemeenteraad is het simpel: de partij op wie je stemt, wordt doorgaans na de verkiezingen een eigen fractie. De ChristenUnie-lijst wordt een ChristenUnie-fractie. Best overzichtelijk. Maar in Europa gaat het iets anders. Daar vormen alle verschillende partijen uit alle EU-landen ná de verkiezingen gezamenlijke fracties. De Portugese socialisten en de Italiaanse socialisten zoeken elkaar op. Evenzo gaan ook de Franse liberalen en de Nederlandse liberalen (zowel VVD als D66) samen in één fractie. En ook de ChristenUnie zoekt naar samenwerking.
ECR
De ChristenUnie en SGP zaten zo de afgelopen periode allebei in de ECR, een Europese fractie van ‘Conservatieven en Reformisten’. Dat is een grote fractie met 77 leden uit 10 verschillende landen die de Europese Unie van binnenuit willen hervormen. In 2009 ben ik nauw betrokken geweest bij de start van deze fractie en sindsdien heb ik veel kunnen bereiken in en vanuit deze fractie. Wij kregen in de ECR altijd maximaal de ruimte om ons eigen christelijke geluid te laten horen.
En dat was en is voor mij altijd het belangrijkste geweest: het christelijke geluid zo krachtig mogelijk laten klinken in het Europees Parlement. Dat is mijn passie en ambitie. Dat is ook de reden waarom ChristenUnie en SGP opnieuw samen optrekken in deze campagne voor de Europese verkiezingen. In Europa strijden wij namelijk voor hetzelfde: godsdienstvrijheid, tegengaan van mensenhandel, zorg dragen voor de schepping.
Veranderd
Helaas is de ECR in de afgelopen jaren van kleur veranderd. In 2016 lukte het nog om de Duitse rechts-populistische partij AfD uit de ECR te krijgen – daar heb ik me toen zelf ook hard voor gemaakt. Een partij waarvan de opvattingen over bijvoorbeeld vluchtelingen en de rechtsstaat zó ver van ons af stonden, dat het niet geloofwaardig zou zijn om samen met hen in dezelfde fractie te zitten. In 2018 zijn de rechts-populistische Zweedse Democraten wél toegelaten, wat voor mij een teleurstelling was.
Met andere partijen kunnen we als ChristenUnie inhoudelijk juist weer heel goed door één deur. De Britse conservatieven, bijvoorbeeld, staan in Europese discussies heel vaak aan onze kant. Zij zijn tot nu toe ook de grootste partij in de ECR. Dat was voor ons prettig. Maar met de aanstaande Brexit, vertrekken uitgerekend zij uit onze fractie. De Poolse PiS-partij, die toch weer een stuk meer naar rechts-populisme hangt, wordt dan de grootste partij.
Oftewel: de ECR, waar de ChristenUnie al tien jaar onderdeel van uitmaakt, is de afgelopen tijd veranderd. De vraag is dan ook hoe de ECR-fractie er na de komende verkiezingen uit komt te zien. Dat gaat bepalen of wij ons nog wel thuis voelen in de ECR.
Alles in beweging
Best spannend, dus. Na de verkiezingen van 23 mei komt alles in beweging in het Europees Parlement. Partijen melden zich aan of juist af voor fracties en er worden ook nieuwe fracties gevormd. Er is nog weinig te zeggen over welke partijen wáár onderdak gaan vinden.
Eén van de relevante ontwikkelingen is dat Forum voor Democratie heeft laten weten na de verkiezingen toe te willen treden tot de ECR-fractie. Opnieuw een partij die over klimaat, vluchtelingen, een inclusieve samenleving en de toekomst van Europa écht anders denkt. Een partij met wie het om die reden niet voor de hand ligt om samen in één fractie te zitten. We staan altijd open voor samenwerking met andere partijen en sluiten partijen nooit bij voorbaat uit. Zo nemen we ook in Nederland in hele diverse coalities plaats als we daarmee onze idealen voldoende dichterbij kunnen brengen.
Maar om met zulke inhoudelijke verschillen samen één fractie te vormen, zonder in te leveren op je eigen idealen, dat is in mijn ogen niet geloofwaardig. Eén fractie vormen is een vorm van samenwerking die zó intensief is, dat dat voor de ChristenUnie in dit geval een brug te ver is. Het is goed om daar duidelijk over te zijn vóór de verkiezingen: De ChristenUnie gaat in geen enkel geval samen met Forum in één Europese fractie (zie ook dit NOS-bericht).
Samen uit, samen thuis
De SGP heeft een andere taxatie van Forum voor Democratie en sluit samenwerking met hen niet bij voorbaat uit (zie ook het blog hierover van SGP-kandidaat Bert-Jan Ruissen). Maar ChristenUnie en SGP gaan al 30 jaar samen de Europese verkiezingen in. En ver voordat Forum voor Democratie in beeld was hebben de SGP en de ChristenUnie weer samen de afspraak gemaakt om ook de komende tijd hun krachten te bundelen. Dat weegt zwaarder dan onze verschillende visie op Forum. Samen uit, samen thuis. Er moet dus een fractie gezocht worden waar beide partijen vrede mee hebben.
Voor ons is het belangrijk dat we zo veel mogelijk impact kunnen hebben met onze idealen. Na de verkiezingen moeten we die balans opmaken: wáár kunnen wij werken aan onze idealen, ze stap voor stap dichterbij brengen en voluit ons unieke christelijke geluid laten horen. Samen met de SGP zullen we die beslissing gaan nemen en de komende jaren aan de slag gaan in Europa.
