Europa kijkt naar de toekomst. Waar moet het heen? Tijdens zijn jaarlijkse State of the Union-speech, op 13 september, zal voorzitter van de Europese Commissie Jean-Claude Juncker zijn voorkeur aangeven. Modderen we door op de ingeslagen weg, gaan we alleen voor de Europese markt en verder niets, willen we een EU van meerdere snelheden, wordt het minder en efficiënter of kiezen we voor een federaal Europa? Volgens Peter van Dalen (Eurofractie ChristenUnie-SGP) durft Europa de status quo nauwelijks te veranderen. ‘Verbetering van de EU zit niet alleen in nieuwe plannen. Durf ook te schrappen!’

Eén van de vijf gepresenteerde scenario’s heet “minder en efficiënter”. Van Dalen: ‘Dit klinkt als een goed scenario, het ziet er aantrekkelijk uit. Maar in de uitwerking heeft de Commissie vooral aandacht voor wat Europa allemaal méér moet doen, zoals veiligheid, defensie en migratie.’ Volgens Van Dalen zijn drie dingen nodig om tot een geloofwaardiger toekomstscenario te komen: schrappen, handhaven en weg met de heilige huisjes.

Als het gaat om het schrappen wil Van Dalen dat de Commissie en de lidstaten stappen durven zetten. ‘De EU heeft een miljardenfonds voor sociale zaken en werkgelegenheid. Minder EU betekent dat dit stopgezet wordt. Of neem regionale ontwikkeling, met bijbehorende subsidies aan Europese regio’s. Is dat een EU-taak? Wat mij betreft niet voor rijkere regio’s.’ Dit voorkomt wat betreft Van Dalen het rondpompen van geld in de EU. ‘Als rijkere regio’s zoals die in Nederland geen subsidies meer ontvangen voor het aanleggen van klompen- en fietspaden, dan hoeven we ook niet meer mee te doen aan de bureaucratische wedstrijd “hoe haal ik mijn geld terug uit Brussel”.’

Minder EU gaat wat betreft Van Dalen niet alleen over geld. ‘De EU is ook een juridische werkelijkheid aan regels, normen en standaarden. Waar kan dat minder? Minder EU betekent bijvoorbeeld ook dat je discussies over ethische kwesties of sociale zaken vooral aan de lidstaten zelf laat.’ Idealiter zou Van Dalen in een document vast willen leggen waar de EU over gaat en waarover niet: ‘Maak een zogenaamde Kompetenzkatalog, een document met een lijst die precies omschrijft waar Europa zich wel en waar niet mee mag bemoeien. Dat idee verdedigt de ChristenUnie al een tijd lang, ook in de Tweede Kamer.’ Thema’s waarop de EU juist méér mag doen wat betreft Van Dalen, zijn milieu, klimaat, energie en internationale infrastructuur.

Het toekomstscenario van de Europese Commissie heet niet alleen ‘minder’, maar ook ‘efficiënter’. Volgens Van Dalen moet dat in elk geval betekenen: betere handhaving. Van Dalen: ‘De eisen aan eurolanden worden vaak overschreden - denk aan de jarenlang oplopende schulden van onder andere Frankrijk -  maar de Commissie treedt niet op.’ Ook in het wegvervoer, dat Van Dalen vanuit het Europees Parlement nauwgezet volgt, ziet hij een gebrek aan handhaving: ‘Daar zijn het juist de lidstaten die moeten leveren, en ook daar valt nog een wereld te winnen. Onder andere omdat de handhavingspraktijk en de opgelegde boetes per land enorm verschillen. En ja, soms is het dan misschien efficiënter om handhaving in Europa zelf neer te leggen. Daar moeten we dan ook niet voor terugschrikken.’

Tot slot moeten we ook de Europese heilige huisjes niet ontzien. Van Dalen: ‘Te vaak worden besluiten in de EU als onomkeerbaar gezien en worden instituties heilige huisjes. Als je je uitgangspunten niet meer bevraagt, wordt je blind voor verbetering.’ Als voorbeelden noemt Van Dalen de euro en het vrij verkeer van werknemers: ‘De euro heeft geen fatsoenlijke ‘uitgang’ want ze is zogenaamd onomkeerbaar. Echter, exit-condities zijn hard nodig voor als een land zich langdurig niet aan de afspraken houdt. En zo’n heilig huisje is het vrij verkeer van werknemers. Veel werknemers hebben erg veel last van zogenaamde social dumping. Denk met name aan Nederlandse vrachtwagenchauffeurs die hun banen verloren aan Oost-Europeanen. Dat geeft grote onvrede over de EU en daar moeten we wat mee.’

Minder maar efficiënter, dat is het uitdagende scenario voor de komende jaren, wat betreft Peter van Dalen: ‘Macron, Merkel en ook Juncker willen gas geven voor méér EU. Ik zeg maak vooral ook werk van minder EU: dat komt er nu in de huidige plannen bekaaid vanaf. Doe je dat niet, dan groeit de kloof met de burgers’.