De Poolse regering van de Partij ‘Recht en Gerechtigheid’ is vorig jaar begonnen het systeem van benoemingen van rechters van het Grondwettelijk Hof en andere rechtbanken te veranderen. Argument van de regering was, dat er in de rechterlijke macht nog te veel rechters zaten benoemd ten tijde van de communistische regeringen, en de vorige regering van Burgerplatform leider Tusk (nu de voorzitter van de Europese Raad). Ook heeft de regering het systeem van benoemingen van journalisten bij staatsmedia gewijzigd.

Omdat deze nieuwe wetten op gespannen voet lijken te staan met de elementaire beginselen van de rechtsstaat, is de Europese Commissie in de persoon van dhr. Timmermans een onderzoek begonnen. De Commissie is daartoe bevoegd op grond van enkele artikelen uit het EU Verdrag. Soortgelijke onderzoeken lopen / gaan lopen ten aanzien van Hongarije en Malta.

Eurocommissaris Timmermans deed verslag in de Plenaire vergadering van het EP en gaf aan, dat de communicatie met de Poolse regering moeizaam is. Vooral de Poolse minister van Justitie krijgt te veel macht volgens Timmermans: die bewindspersoon lijkt vergaande controle te krijgen over rechterlijke benoemingen.

De Poolse president Duda heeft enkele van de nieuwe wetten in Polen tegen gehouden, en alternatieve voorstellen gedaan. Timmermans bestudeert nu Duda’s alternatieven, met name op het punt van onafhankelijkheid van de rechterlijke macht.

De Europarlementariërs van de European Christian Political Movement (ECPM) - waaronder ondergetekende - hebben ook gesproken over de situatie in Polen. Wij hechten grote waarde aan de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht, de scheiding der machten / trias politica en Bijbelse oproepen, bij de rechtspraak niemand naar de ogen te zien.

De ECPM-leden besloten tegen een motie van diverse fracties te stemmen, waarin wordt opgeroepen, artikel 7 van het Europese Verdrag te activeren. Dat houdt in een onderzoek naar concrete stappen tegen Polen door de EU, met mogelijke sancties. Die zeer forse maatregel nu van stal halen is voor ons nog een brug te ver. Bovendien haalt deze motie er van alles bij waar Europa zich niet mee moet bemoeien, zoals de Poolse abortuswetgeving.

De ECPM-leden, die allemaal aangesloten zijn bij de ECR-fractie, besloten bij meerderheid dat wel een signaal aan de Poolse regering moest worden gegeven. Dat is gedaan door de tekst van Poolse collega’s uit de ECR-fractie niet te steunen. Deze tekst veegt alle kritiek op de Poolse regering van tafel. Ook die positie slaat voor ons door. We maken ons namelijk wel degelijk zorgen.

Het debat over de Poolse kwestie, vanmorgen in het Europees Parlement, was helaas nauwelijks een debat. De meeste sprekers schoten verbaal met scherp op hun politieke tegenstanders en gingen de dialoog niet aan. Ook ECR-collega Legutko niet; helaas verliet hij meteen na zijn speech de zaal. Mijn oproep, aan alle partijen in dit conflict, is: praat met elkaar, niet over elkaar!

Peter van Dalen
Europarlementariër voor ChristenUnie-SGP