De Griekse economie vormt slechts twee procent van de eurozone economie. Toch bemoeit Obama zich met de crisis. Hij weet immers dat zijn eigen land ook niet van de schuldverslaving afkomt. De Amerikaanse staatsschuld is naar verhouding groter dan die van Spanje, en sterk stijgend. Om precies te zijn: met een toename van ca. 45.000 dollar per seconde. Nadat u dit artikel hebt gelezen is die schuld 5,4 miljoen dollar groter. Obama weet ook dat grote financiële crises meer geld kosten dan een oorlog. En dat de banken nog maar half bekomen zijn van de vorige financiële schok. Hij wil dus koste wat kost voorkomen dat Europa de wereld een nieuwe crisis in trekt.

Tegenover de torenhoge schulden van westerse overheden en banken staan de schuldeisers zoals Japan, China en Saoedi-Arabië, maar ook uit westerse landen zelf. Onze centrale banken zijn na vele opkoopacties nu de grootste schuldeisers geworden. De hoeveelheid geld en schuld die dagelijks in het financiële systeem wordt verhandeld gaat elk voorstellingsvermogen te boven. Niet de reële economie draagt de financiële wereld, maar andersom. Het is een piramidespel met de punt onderaan. Een reus op lemen voeten. De schuldeisers weten dat als ze de schulden ooit daadwerkelijk zouden vorderen, die reus denderend omvalt.

Het is een absurditeit, en wat je ook van hem vindt; wanbetaler Tsipras stelt het aan de kaak. De belangrijkste commentator van de Financial Times, Martin Wolf, heeft een punt wanneer hij stelt dat de euro mislukt is: de euro zou onze welvaart verhogen, de Duitse economische dominantie matigen, de eurolanden dichter aan elkaar binden. Dat is onvoldoende uitgekomen. Wanhopig proberen heren als Juncker, Draghi en Dijsselbloem het met de bekende vlucht naar voren: een politiek-economische unie voor Europa, met één Minister van Financiën. Het is een ouderwetse, paternalistische top-down benadering met als doel de reus op lemen voeten te redden.

Zo moet het niet! Dit recept wordt al decennialang gebruikt, met tegengesteld effect: zo groeit de euroscepsis in alle landen van Europa. Wat werkt dan wel? Door de zure appel heen bijten en de knellende greep van de euro losmaken voor hen die er niet mee kunnen leven. Dat geldt in de eerste plaats voor de Grieken. Vervolgens, minder Europese regels en de regels die er zijn wel handhaven! En meer ruimte voor nationaal of regionaal beleid. Het proces van de gedeeltelijke ontmanteling van grote banken moet doorgaan. Banken mogen best kleiner, dichter bij de klant. Risicovolle investeringsoperaties moeten los van het bankieren voor burger en MKB.

Zo draaien we de piramide weer om, gebouwd op een stevig fundament van onderaf. Dit is een andere koers dan die nu, zoals door de vijf “presidenten”, wordt gevaren. Zij kiezen ervoor de piramide op zijn punt te laten blijven staan en die te verzwaren met goedkoop geld en nieuwe instituten. Onterecht! Maak instituten en kaders als de eurozone niet zo belangrijk dat ze onomkeerbaar zijn. Zorg in plaats daarvan voor een stevige basis die economische activiteit stimuleert en verantwoordelijkheid en risico op regionaal of nationaal niveau neerlegt. Ik ben ervan overtuigd dat we onze samenleving en economie zo duurzamer inrichten. Hoog tijd voor een ander Europa!

----------------------------------------------------

Bovenstaand opinie-artikel is woensdag 1 juli ook gepubliceerd op de website van de NRC: klik hier voor webpagina!